Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἄνθρωπός τις πρόσηλθε τῷ Ἰησοῦ γονυπετῶν αὐτῷ καὶ λέγων διδάσκαλε, ἤνεγκα τὸν υἱόν μου πρὸς σέ, ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον. Καὶ ὅπου ἂν αὐτὸν καταλάβῃ, φήσσει αὐτόν, καὶ ἀφρίζει καὶ τρίζει τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, καὶ ξηραίνεται· Καὶ εἶπον τοῖς μαθηταῖς σοῦ ἵνα αὐτὸ ἐκβάλωσι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν. ὁ δὲ ἀποκριθεὶς αὐτῷ λέγει ὢ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; φέρετε αὐτὸν πρὸς μέ. Καὶ ἤνεγκαν αὐτὸν πρὸς αὐτόν. Καὶ ἰδὼν αὐτὸν εὐθέως τὸ πνεῦμα ἐσπάραξεν αὐτόν, καὶ πεσὼν ἐπὶ τῆς γῆς ἐκυλίετο ἀφρίζων. Καὶ ἐπηρώτησε τὸν πατέρα αὐτοῦ· πόσος χρόνος ἐστὶν ὡς τοῦτο γέγονεν αὐτῷ; ὁ δὲ εἶπε· παιδιόθεν. Καὶ πολλάκις αὐτὸν εἰς τὸ πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολέσῃ αὐτὸν ἀλλ’ εἰ τὶ δύνασαι, βοηθῆσαν ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ' ἡμᾶς. ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ τὸ εἰ δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. Καὶ εὐθέως κράξας ὁ πατὴρ τοῦ παιδίου μετὰ δακρύων ἔλεγε- πιστεύω, κύριε βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ. Ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐπισυντρέχει ὄχλος ἐπετίμησε τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ λέγων αὐτῷ· τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφόν, ἐγὼ σοὶ ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ' αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν. Καὶ κράξαν καὶ πολλὰ σπαράξαν αὐτὸν ἐξῆλθε, καὶ ἐγένετο ὡσεὶ νεκρός, ὥστε πολλοὺς λέγειν ὅτι ἀπέθανεν. ὁ δὲ Ἰησοῦς κρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς ἤγειρεν αὐτὸν καὶ ἀνέστη. Καὶ εἰσελθόντα αὐτὸν εἰς οἶκον οἱ μαθηταὶ ἐπηρώτων αὐτὸν κατ' ἰδίαν, ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστεία. Καὶ ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διὰ τῆς Γαλιλαίας καὶ οὐκ ἤθελεν ἵνα τὶς γνῶναι. ἐδίδασκε γὰρ τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ ὅτι ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων, καὶ ἀποκτενούσιν αὐτόν, καὶ ἀποκτανθεὶς τῇ τρίτῃ ἥμερα ἀναστήσεται.

   

Πρέπει νά τονισθῆ ἡ ἀλήθεια ὅτι ὁ μοναχισμός δέν ταυτίζεται ἀπόλυτα μέ τήν Ἐκκλησία, ἀπό τήν ἄποψη ὅτι δέν εἶναι ὁ μοναδικός τρόπος σωτηρίας, οὔτε ὅμως εἶναι μιά μορφή ζωῆς πού ἐμφιλοχώρησε ἀργότερα στήν Ἐκκλησία καί ἀποτελεῖ ἐκτροπή της. Ὁ μοναχισμός εἶναι ἔκφραση τῆς Ὀρθοδοξίας. Αὐτό μποροῦμε νά τό δοῦμε σέ τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα τῆς Ὀρθοδοξίας πού φανερώνουν καθαρά τήν μεγάλη ἀλήθεια ὅτι τό Ὀρθόδοξο πνεῦμα εἶναι κατ᾿ οὐσίαν μοναχικό καί ἡ μοναχική ζωή εἶναι ὀρθόδοξη ζωή.

Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἀσκητική. Ὅταν λέμε ἀσκητική ζωή ἐννοοῦμε κυρίως τήν εὐαγγελική ζωή πού στηρίζεται πάνω στήν μετάνοια, ἡ ὁποία εἶναι ἀπαραίτητη προϋπόθεση ὀρθοδόξου ἤθους. Ἄσκηση ἀκόμη εἶναι ἡ προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά παραμείνη ἐλεύθερος ἀπό τήν κυριαρχία πού θέλουν νά τοῦ ἐπιβάλλουν τά κτίσματα. Ἄσκηση εἶναι ἡ μεταστροφή τοῦ ἀνθρώπου στόν Θεό, εἶναι ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τήν τυραννία τοῦ ἐγώ, ἡ προσπάθεια νά ὑπερβῆ ὁ ἄνθρωπος τόν ἀτομισμό καί νά ζῆ προσωπικά. Ἐπίσης, ἄσκηση εἶναι ἡ «ὑποταγή τοῦ ἀτόμου στήν καθολική πείρα τῆς Ἐκκλησίας» καί ἡ συμμόρφωση σέ ὅλες τίς ἐντολές τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό ὅλοι μποροῦν νά τό ζήσουν. Καί οἱ μοναχοί καί οἱ ζῶντες στόν κόσμο.

Τίς τρεῖς μοναχικές ὑποσχέσεις μπορεῖ νά τίς τηρήση καί ὁ ἔγγαμος, μέ ἀνάλογη προσαρμογή. Ὁ γάμος ὅταν ἔχη ἀναφορά στό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας καί ὄχι ὅταν λαμβάνη ἁπλῶς τήν εὐλογία γιά μιά βιολογική ἱκανοποίηση, βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο νά σωθῆ.

Ὁ Ὀρθόδοξος τρόπος ζωῆς εἶναι κοινοτικός ἤ κοινοβιακός. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανός δέν ζῆ μόνος του, ἀλλά μέ τούς ἀδελφούς του καί γιά τούς ἀδελφούς του. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι Ἐκκλησία. Αὐτό θά πῆ ὅτι εἶναι Σῶμα Χριστοῦ καί πνευματική (πραγματική) οἰκογένεια.

Αὐτό τό βλέπουμε στήν Θεία Εὐχαριστία πού ἐκφράζει ἄριστα τήν Ἐκκλησία. Στό ὑπερφυές αὐτό Μυστήριο ὅλοι ἀπολαμβάνουμε τό συλλείτουργο. Ὅλα εἶναι κοινά. Κοινή προσευχή, κοινή τροφή, κοινή ζωή. Μαθαίνοντας νά ζοῦμε λειτουργικά, καλούμαστε νά συμμετάσχουμε καί στήν μεγάλη λειτουργία τοῦ σύμπαντος, δηλαδή νά θεωροῦμε ὅλους καί ὅλα σάν δῶρα τοῦ Θεοῦ σέ μᾶς καί ἑπομένως νά προσφέρουμε καί ἐμεῖς τόν ἑαυτό μας σάν δῶρο σέ αὐτούς.

Ἔτσι, ἡ χριστιανική ζωή εἶναι κοινή ζωή. Ἡ λύπη κοινή λύπη. Ἡ χαρά κοινή χαρά. Ἡ πίστη ἑνότητα πίστεως. Ἡ ἀγάπη κοινωνία ἀγάπης. Αὐτό τό βλέπουμε καθαρά νά ἐκφράζεται στά κοινόβια μοναστήρια. Οἱ μοναχοί ἔχουν κοινή τροφή, ἐνδυμασία, προσευχή, πνευματική καθοδήγηση. Ἀλλά αὐτή τήν κοινή ζωή, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν, μποροῦν νά τήν ζήσουν ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι, μέ τό νά μήν αἰσθάνωνται μόνοι τους καί νά μή ζοῦν μόνο γιά τόν ἑαυτό τους. Τόν ἄλλο νά τόν βλέπουν σάν ἀδελφό τους καί νά συμμετέχουν στόν πόνο του. Βέβαια, ὁ κοινοβιακός τρόπος ζωῆς προϋποθέτει τήν παρουσία τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Στόν πεπτωκότα κόσμο, πού χαρακτηρίζεται ἀπό τήν ἀπουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι οὐτοπία νά μιλᾶμε γιά κοινοβιακή ζωή. Ὁ πεπτωκώς ἄνθρωπος ρέπει πρός τήν ἀτομοκρατία.

Ἔπειτα, ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι Θεανθρωποκεντρική. Ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανός κινεῖται γύρω ἀπό τόν Θεάνθρωπο, ζῆ ἐν τῷ Θεανθρώπῳ καί δέν κινεῖται γύρω ἀπό τόν ἑαυτό του. Αὐτό τό βλέπουμε στόν μοναχισμό. Κέντρο τοῦ μοναχοῦ εἶναι ὁ Ναός. Βάση ἡ λατρεία καί ἡ προσευχή. Ὁ μοναχός ἐπιζητεῖ μέ θερμότητα τήν κοινωνία μέ τόν Χριστό. Αὐτό μπορεῖ νά τό ἐφαρμόση καί ὁ κάθε Ὀρθόδοξος Χριστιανός μέ τό νά τηρῆ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τό τυπικό τῆς Ἐκκλησίας νά γίνη δικό του τυπικό.

Καταλήγοντας λέμε ὅτι ὅλοι μποροῦμε νά βιώσουμε τό ὀρθόδοξο πνεῦμα πού εἶναι ἀσκητικό, κοινοβιακό καί Θεανθρωποκεντρικό, μόνο πού οἱ μοναχοί ἔχουν μεγαλύτερες δυνατότητες. Ὁ μοναχισμός εἶναι ἔκφραση τῆς Ὀρθοδοξίας. Καί ὁ τελευταῖος μοναχός εἶναι μιά ἀντίδραση στό πνεῦμα τῆς ἐκκοσμικεύσεως τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου καί ἐλπίδα γι᾿ αὐτούς πού ζητοῦν μιά τέλεια κοινωνία, ὅπου θά βασιλεύη ὄχι ἁπλῶς ἡ δικαιοσύνη, ἀλλά ἡ ἀγάπη.