Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα

(Ἰω. ιβ´ 1-18)

    

Ὁ οὖν ᾿Ιησοῦς πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν.ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ. ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ ᾿Ιησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ᾿Ιούδας Σίμωνος ᾿Ισκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι· διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ’ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν. εἶπεν οὖν ὁ ᾿Ιησοῦς· ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ’ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε. ῎Εγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν ᾿Ιουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν ᾿Ιησοῦν μόνον, ἀλλ’ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν.ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, ὅτι πολλοὶ δι’ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν ᾿Ιουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν. Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολὺς ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται ᾿Ιησοῦς εἰς ῾Ιεροσόλυμα, ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ, καὶ ἔκραζον· ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ ᾿Ισραήλ. εὑρὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ’ αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον· μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών· ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου. Ταῦτα δὲ οὐκἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὸ πρῶτον, ἀλλ’ ὅτε ἐδοξάσθη ὁ ᾿Ιησοῦς, τότε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ’ αὐτῷ γεγραμμένα, καὶ ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ. Εμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλος ὁ ὢν μετ’ αὐτοῦ ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν. διὰ τοῦτο καὶ ὑπήντησεν αὐτῷ ὁ ὄχλος, ὅτι ἤκουσαν τοῦτο αὐτὸν πεποιηκέναι τὸ σημεῖον.

Οἱ ἄρχοντες καί ὁ λαός

«ὄχλος πολύς... ἔλαβον τά βαΐα τῶν φοινίκων καί ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ...» (Ἰω. ιβ´ 12-13)

Εἰσερχόμενος ὁ Χριστός στά Ἱεροσόλυμα γιά νά πάθη ὑπέρ ὅλου τοῦ κόσμου ἐπευφημεῖται ἀπό τόν λαό ὡς νικητής τοῦ θανάτου, λόγῳ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου. Τό ἐκπληκτικό εἶναι ὅτι ὁ λαός πού ἐπευφημεῖ τώρα τόν Χριστό, αὐτός ὁ ἴδιος θά ζητήση μετά λίγες μέρες τήν καταδίκη Του. Ὁ ἐνθουσιασμός ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ σύντομα θά μεταβληθῆ σέ ὀργή ἐναντίον Του. Μᾶλλον δέν θά μεταβληθῆ, ἀλλά θά τοῦ τόν μεταβάλλουν οἱ ἄρχοντές του. Εἶναι μιά, ἀπό τίς τόσες πολλές πού ὑπάρχουν στήν ἱστορία, χαρακτηριστική περίπτωση ἀλλοιώσεως τῆς γνώμης, τῆς θελήσεως καί τοῦ πραγματικοῦ συμφέροντος τοῦ λαοῦ ἀπό τούς τεταγμένους νά τόν κυβερνήσουν. Ἄς δοῦμε λίγο πλατύτερα τό θέμα γιατί εἶναι ἀρκετά ἐνδιαφέρον καί πάντα ἐπίκαιρο.

* * *

Οἱ Γραμματεῖς καί οἱ Φαρισαῖοι ἦταν οἱ ἄρχοντες τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοῦ, πού τόν ἔκαναν ὅ,τι ἤθελαν. Τοῦ εἶχαν ἀφαιρέσει κάθε προσωπικότητα, τόν μετέτρεψαν σέ μάζα, σέ ὄχλο. Καί μάλιστα αὐτά τά ἔκαναν ἐν ὀνόματι τοῦ Νόμου. Συμπεριφέρονταν πολύ ἀλαζονικά καί ὑπεροπτικά. Ὑποτιμοῦσαν τόν λαό. Γι᾿ αὐτούς πού ἀκολουθοῦσαν τόν Χριστό εἶπαν οἱ Φαρισαῖοι: «ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μή γινώσκων τόν νόμον ἐπικατάρατοι εἰσί» (Ἰω. ζ´, 49). Τό κακό εἶναι ὅτι οἱ ἴδιοι δέν ἤξεραν καί δέν ἤθελαν νά γνωρίσουν τόν Νόμο στόν λαό. Παραθεωροῦσαν ἀκόμη καί τήν ἠθική ζωή του. Οἱ Φαρισαῖοι εἶπαν στούς Μαθητάς τοῦ Χριστοῦ: «διατί μετά τῶν τελωνῶν καί ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ὑμῶν;» (Ματθ. θ´, 11).

Ἀκόμη, στά Εὐαγγέλια βλέπουμε μιά συνεχῆ προσπάθεια τῶν ἀρχόντων νά διαστρέφουν τήν ἀλήθεια καί νά πλανοῦν τόν λαό. Ἤθελαν νά τόν κρατοῦν στήν πλάνη. Ἔκαναν τά πάντα γιά νά συκοφαντήσουν τό πραγματικό ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι γνωστόν ὅτι οἱ ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων γιά νά φονεύσουν τόν Χριστό χρησιμοποίησαν δύο κατηγορίες, μιά θρησκευτική καί μιά πολιτική. Ἡ θρησκευτική ἦταν ὅτι ὀνόμαζε τόν ἑαυτό Του Υἱό τοῦ Θεοῦ: «πατέρα ἴδιον ἔλεγε τόν Θεόν, ἴσον ἑαυτόν ποιῶν τῷ Θεῷ» (Ἰω. ε´, 18). Ἡ πολιτική ἦταν ὅτι μέ τήν διαγωγή Του προκαλοῦσε τούς Ρωμαίους νά ἔλθουν καί νά καταστρέψουν τό Ἰσραήλ: «Τί ποιοῦμεν, ὅτι οὗτος ὁ ἄνθρωπος πολλά σημεῖα ποιεῖ; Ἐάν ἀφῶμεν αὐτόν οὕτω, πάντες πιστεύουσι εἰς αὐτόν καί ἐλεύσονται οἱ Ρωμαῖοι καί ἀροῦσιν ἡμῶν καί τόν τόπον καί τό ἔθνος» (Ἰω. ια´, 47-48). Τόν παρουσίασαν ἐχθρόν τοῦ ἔθνους! Ἀκόμη καί κατά τήν ἄδικη δίκη ἔκαναν τά πάντα γιά νά «πείσουν» τόν λαό νά ζητήση τήν ἐλευθέρωση τοῦ Βαραββᾶ καί τήν καταδίκη τοῦ Χριστοῦ.

* * *

Ἀντίθετα μέ τούς ἄρχοντες τοῦ Ἰσραήλ ὁ Χριστός ἀγάπησε πολύ αὐτόν τόν λαό. Τόν εἶδε ὡς μή ἔχοντα ποιμένα. «Ἰδών δέ τούς ὄχλους ἐσπλαγχνίσθη περί αὐτῶν, ὅτι ἦσαν ἐκλελυμένοι καί ἐρριμένοι ὡς πρόβατα μή ἔχοντα ποιμένα» Ματθ. θ´, 39). Ἔτσι, τό πρόβλημα τοῦ λαοῦ γιά τόν Χριστό εἶναι πρόβλημα ποιμένων - ἀρχόντων. Καί ὁ Χριστός ὑπῆρξε ὁ πραγματικός Ποιμήν του, γι᾿ αὐτό διεκήρυξε: «ἐγώ εἰμί ὁ Ποιμήν ὁ καλός. ὁ ποιμήν ὁ καλός τήν ψυχήν αὐτοῦ τίθησιν ὑπέρ τῶν προβάτων» (Ἰω. ι´, 11).

Πράγματι, ὁ Χριστός, ὅπως ἐπανειλημμένα τονίζεται στά ἅγια Εὐαγγέλια, ἐσπλαγχνίσθη τόν λαό, τόν δίδαξε, τόν θεράπευσε, τοῦ ἱκανοποίησε τίς ὑλικές του ἀνάγκες, πέθανε γι᾿ αὐτόν.

Ἐπίσης, στούς Μαθητάς Του εἶπε νά μή κατεξουσιάζουν τόν λαό, ὅπως τό κάνουν οἱ «ἄρχοντες τῶν Ἐθνῶν», ἀλλά νά τόν διευθύνουν μέ ταπείνωση, ὡς δοῦλοι του. Τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα σ᾿ ἕνα τροπάριο παρουσιάζεται ὁ Χριστός νά λέγη: «οὐ κλῆρος γάρ ἐμός τυραννίς δέ γνώμη αὐθαίρετος» πού ἑρμηνεύεται «δέν εἶναι θεσμός καί νόμος ἰδικός μου ἡ αὐθαιρεσία, ἀλλά τῶν τυράννων». Ὁ Χριστός δέν εἶναι τύραννος, ἀλλά ὁ πραγματικός ἄρχοντας. Τέτοιος Ποιμένας δέν παρουσιάσθηκε ἄλλος στήν ἀνθρωπότητα. Ὁ Χριστός μέ ὅλο Του τό ἔργο, τόν ἄβουλο ὄχλο, πού ἦταν τό θῦμα τῶν ἐπιγείων ἀρχόντων, τόν ἔκανε λαό τοῦ Θεοῦ, ἅγιο Σῶμά Του.

Ἔτσι, μέσα στήν Ἐκκλησία ζοῦμε αὐτήν τήν οἰκειότητα μέ τόν αἰώνιο καί πραγματικό ἄρχοντά μας. Ἔχουμε προσωπική κοινωνία μέ τόν Θεό, ἀποκαθίσταται ἡ ἐλευθερία μας. Μέσα στήν Ἐκκλησία δέν καταργεῖται τό πρόσωπο, οὔτε μαζοποιεῖται ὁ ἄνθρωπος. Τό καθολικό βίωμα τῆς Ἐκκλησίας βιώνεται ἀπό τό συγκεκριμένο πρόσωπο, καί τό προσωπικό στοιχεῖο ἔχει ἀναφορά στήν καθολική ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι διατηρεῖται ἄριστα ἡ καθολικότητα καί διαφυλάσσεται συγχρόνως ἡ ἐλευθερία τοῦ προσώπου.

Ὅταν λέμε λαό τοῦ Θεοῦ δέν ἐννοοῦμε ἁπλῶς τούς λαϊκούς ἤ τήν λαοκρατία (λαϊκοκρατία), οὔτε τούς Κληρικούς ἤ τήν Κληρικοκρατία, ἀλλά τήν ἐν Χριστῷ ἑνότητα Κληρικῶν καί λαϊκῶν. Οἱ λαϊκοί δέν εἶναι οὔτε τό ἀνεξάρτητο οὔτε τό παθητικό στοιχεῖο μέσα στήν Ἐκκλησία, ἀλλά τό χαρισματοῦχο, πού μαζί μέ τούς Κληρικούς ἀποτελοῦν τόν ἔνδοξο καί τετιμημένο λαό τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, τό πολίτευμα τῆς Ὀρθοδοξίας δέν εἶναι δημοκρατικό μέ τήν συνηθισμένη ἔννοια τοῦ ὅρου, ἀλλά ἱεραρχικό. Ὑπάρχει ἱεραρχία καί σεβασμός.

* * *

Δυστυχῶς, σέ πολλές περιπτώσεις στήν σύγχρονη κοινωνία ἐπικρατεῖ ἡ πρό τοῦ Χριστοῦ κατάσταση. Σέ γενική κλίμακα παρατηρεῖται ὅτι οἱ ἄρχοντες ἐνδιαφέρονται γιά τήν δική τους κυριαρχία (ἐξουσία) καί ὄχι τόσο γιά τήν ἐξυπηρέτηση τοῦ λαοῦ. Μέ ἀποφάσεις, πού λαμβάνονται ἀπό μεγάλους διεθνεῖς ὀργανισμούς, ἐξυπηρετοῦν ἀτομικά συμφέροντα, καί μέ νόμους ἤ τρόπους πού συνήθως δέν γίνονται ἀντιληπτοί, ἀδικοῦν τόν λαό. Κάτω ἀπό ὡραῖα ἀνθρωπιστικά συνθήματα κρύβεται ὅλη ἡ ἀδικία καί τό συμφέρον τῶν μεγάλων. Ἐπαναλαμβάνεται ἡ ἴδια ἱστορία, ὅπως στήν περίπτωση τοῦ Χριστοῦ. Καταστρέφεται τό δίκαιο ἐν ὀνόματι τῆς «δικαιοσύνης».

Ἐπίσης, πολλοί ἄρχοντες καταπιέζουν ποικιλοτρόπως τόν λαό (τούς λαούς) καί ἔτσι τόν ὠθοῦν σέ ἀντιδράσεις-ἐπαναστάσεις. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος παρετήρησε ὅτι «τό βίᾳ ὑποταττόμενον στασιάζει καιροῦ λαβόμενον». Πολλοί ἄρχοντες ἀποπροσανατολίζουν τίς σκέψεις καί τά ἐνδιαφέροντά του ὁδηγώντάς τον σέ μιά ἀποχαύνωση. Αὐτό γίνεται μέ τά μέσα ἐνημερώσεως ἤ μᾶλλον συσκοτίσεως τοῦ λαοῦ. Ἡ σύγχρονη ἐξουσία πολλές φορές δέν ἐπιδιώκει τήν διαφώτιση τοῦ λαοῦ, ἀλλά τήν ἐπιβολή τῶν σκέψεών της. Ἔτσι, χρησιμοποιεῖται ὅλη ἡ ψυχολογία τοῦ βάθους, μέ συνθήματα, διαφημίσεις κλπ., γιά νά τόν κάνουν νά παύση νά σκέπτεται.

Γενικά, οἱ ἐπίγειοι ἄρχοντες, ὅταν δέν συνδέωνται μέ τόν Χριστό, θεωροῦν τόν λαό μάζα, ἀγέλη, ὄχλο καί τόν μεταχειρίζονται κατ᾿ αὐτόν τόν τρόπο, ἐκμεταλλευόμενοι τήν ψυχολογία τοῦ ὄχλου. Στούς καταλόγους τόν θέλουν νούμερο. Στίς ἐκλογές ψηφοφόρο. Στήν οἰκονομία κατά κεφαλήν εἰσόδημα. Στά πορνογραφικά ἔργα εἰσιτήριο. Ἀλλά αὐτό συνιστᾶ τό μεγαλύτερο ἔγκλημα σέ βάρος τοῦ ἀνθρώπου. Ἐπίσης, ἄλλοι χάριν τῆς ἑνότητος καταργοῦν τήν ἐλευθερία τοῦ προσώπου καί ἄλλοι χάριν τῆς δικῆς τους ἐλευθερίας καταργοῦν τήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ.

Ὁ Χριστός πολέμησε μέ τήν ἀγάπη καί τόν Σταυρό Του τό πολιτικό καί θρησκευτικό κατεστημένο τῆς ἐποχῆς Του. Εἶναι ὁ «Ποιμήν ὁ καλός» πού ἐλευθέρωσε τόν ἄνθρωπο, καί ἀπό ἄβουλο ὄχλο τόν ἔκανε λαό Του. Ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας σήμερα, ὅπως πάντα, εἶναι νά βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο νά ἀποφεύγη τήν ἐξαφάνιση, τήν ἀλλοτρίωση καί τόν μηδενισμό του.  

ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο Ὅσοι Πιστοί

Δεῖτε ἐπίσης: Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΙΣ ΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ